In 2014 werd de gerenommeerde Davy Byrnes Short Story Award voor het laatst uitgereikt en wel aan Sara Baume. Haar winnende verhaal ‘Solesearcher1’ gaat over Phil, een vrouw die in een klein Iers kustplaatsje loodgieter is. Ze wil echter niet dat het loodgieterschap haar identiteit bepaalt. Immers, dag in dag uit om den brode boven andermans toiletpot hangen, is niet meteen hetgeen waar haar hart sneller van gaat slaan. Waar haar passie wel naar uitgaat is haar zondagse bezigheid: vissen op tong. Niet alleen in dit verhaal, ook in ander werk maakt Sara Baume van iets kleins een groter verhaal. Zelfs haar afkomst stoffeert ze zo op een wel heel eigenzinnige wijze.
Orwelliaans van afkomst
Sara Baume (1984) verkondigt graag dat ze geboren is in 1984 op een Animal Farm langs De weg naar Wigan – in dat laatste boek brengt George Orwell verslag uit over de mistoestanden in de mijnwerkerswereld in 1936 in en rond het Engelse Lancashire.
Het verhaal achter deze boutade? Sara Baumes Britse vader en Ierse moeder werkten voor haar geboorte aan de oude gaspijplijnen in het graafschap Lancashire. Ze reisden door de regio met een woonwagen. Als we Sara Baume mogen geloven gaf haar moeder haar het leven op een boerderij in of rond Wigan, tussen Manchester en Liverpool.
Na haar geboorte verhuisde het gezin naar Ierland, meer bepaald naar het zuidwestelijk gelegen County Cork. Sara Baume studeerde beeldhouwen en deed een stage bij de Douglas Hyde Gallery of Contemporary Art op de campus van Trinity College in Dublin. Daar begon ze te schrijven, eerst artikelen over kunst, later ook fictie.
Zevenduizend eiken
Kunst en schrijven komen ook samen in haar tweede roman Zevenduizend eiken (A Line Made by Walking, 2017). Daarin trekt de vijfentwintigjarige kunstenares Frankie zich enkele maanden terug in de afgelegen bungalow van haar overleden grootmoeder. Ze probeert er terug grip te krijgen op haar leven. Daar is ze aan toe, nadat ze in haar eenkamerappartement in Dublin plots aan een verstikkende somberte ten prooi viel.
Om niet helemaal van de wereld los te raken, neemt ze tijdens haar afzondering foto’s van vogels en dieren die aan hun eind gekomen zijn. Om alles op een rijtje te zetten, verbindt Frankie ook graag haar opkomende gedachten met een beeldend kunstwerk. Haar interpretatie van elk van die werken is in de roman opgenomen.
De foto’s van de dode dieren illustreren haar fascinatie met het vergankelijke. De voorbijgaande aard van ons bestaan zit ook in de oorspronkelijke romantitel A Line Made by Walking. Dit is namelijk een verwijzing naar een performance van landschapskunstenaar Richard Long (1945). In 1967, als 22-jarige student, liep hij op en neer door een grasveld tot er een kaarsrecht pad uitgesleten was dat nergens heen ging. Van het eindresultaat maakte de Brit een intussen iconisch geworden foto. Blijvende sporen wil(de) hij niet achterlaten. Hooguit sculpturen van ter plekke gevonden materialen getuigden tijdelijk van zijn passage.
De titel van de Nederlandse romanvertaling is overgenomen van een ander kunstproject, namelijk 7000 Eichen van Joseph Beuys. Daarvoor plantten de Duitse kunstenaar en zijn medestanders in Kassel tussen 1982 en 1987 zevenduizend eiken. Bij elke boom pootten ze ook een basalten zuil van ongeveer een meter hoog neer. Naast die zuilen kwamen de bomen extra uit de verf als levende organismen en als symbool van groei. Om groei en herstel, weliswaar in mentale zin, is het Frankie ook te doen tijdens haar verblijf in haar grootmoeders bungalow.
Meer lezen?
- Sara Baume: Zevenduizend eiken. Vertaald door Lette Vos. Querido, Amsterdam|Antwerpen, 2018, 287 pagina’s. ISBN: 978 90 214 048 44
- Na Anne Enright en Claire Keegan was Sara Baume de derde en (tot nu toe) laatste winnaar van de Davy Byrnes Short Story Award, een van de belangrijkste Ierse wedstrijden voor kortverhaal. De wedstrijd vond plaats in 2004, 2009 en 2014 en werd telkens gesponsord door de pub Davy Byrnes. Meer over deze taverne, annex literair bedevaartsoord, in ‘Trip naar Dublin, stad met literair DNA’.